Gigtaiillan D Zyizo Yec Shegx Taot
Yitian siawuhz, women qu canguanp Beeijigl Shil Sxougogyee Gogsij Syiyand Gogchagl. Culue dd kan l gigtaiillan d zyizo goochegz. Gigtaiillan s dosyurren hiai d sxougogyii pin, sianzai ba tawde zyizo goochegz sho yixia.
Gigtaiillan nad hhogtogj zod taip, wei d hhogtogj fum yu yyanzxansig, rrogyiid ba taw daq cheg yuuxianb syejiik d xxigshim, yao jehed d diifag youh rrogyiid jehed. Yi g yuanb panzi s yi zhagq hhogtogj pian daq cheg d, ba hhogtogj pian fagd zai tiiezhentz shag jinb daq jinb daq, pan dil jiu was l siaqu. Yi g bivjiaow da d huapigt d taip fen zo gih jiejk, daagaiw ppigkou, ppigjigpb d buufen yi jiejk, pigt fup gud chu d buufen yi jiejk, pigt fup yivxia youh s yi jiejk. Meiw yi jiejk yoanlai doushi yi zhagq hhogtogj pian. Ba hhogtogj pian quanl kilai, liiagbian crogdieb, yog tiiechuimz jinb daq, liiagbian jiu jehed kilai l. Yao yuanb togc d nak yi bufen kooda, jiu daq nak yi buufen, zridao ffuhed syejiik d yiituy wweizhiz. Yyushi rag san jiejk jehed kilai, cregwei dregge d huapigt. Pigt dil kevyiw hanhj syagqu, y kevyiw ba pigt fup yivxia d yi jiejk daq cheg panzi d xxigzhuagb, na jiu you l dil, buyog liigwai hanhj l. Pigt dil siamian d zomzi, ppigkou shag d kuanbian, qoanshi hanhj syagqu d. Zyiyu fagxigb hooshi cragfagxxig d dogxil, xiagr gom het, yanjuan het zh lei, het shen h gaimzi dou yog yi zhagq hhogtogj pian zhed cheg, driyao ba gai jehed d zhvanjiaof jehed yixia ziushi, y buyog xiisho l.
Zhij taip d gogzo qqishib ziushi ttogqim zo d gogzo, geechul cregshil daadouyoou zyezhogc ttogqim zo, Crogqigx hhaiyou yi tiao jiez jiaok Daq Togj Jiez. Bugoz ttogqim zo daq cheg yi jianw qiiwut jiu wwanshix, zai gigtaiillan d zoochagt li, zye drishi g kaitou, hhaiyou haaodo ffanfuz d gogzo zai houtou ne.
Dih erh buz gogzo jiaok qiasiy, ziushi nad bianb ttogsiy (hhegduaanmiaan s cragfagxxig d) zhanc zai ttogtaip biaaomian shag. Zye s yizhogc feichagw jigxib d gogzo. Qiasiy gogren xinli you puk, buyog zai ttogtaip shag davgaoy, ziuneg ziiyyouziizaii dd zhanc cheg ttuhuay. Piiru zhanc yi kem liiushum bak, ganw h zhim d meiw tiao siantiao gai do chag, gai zenvme wanquk, tamen neg ba ttogsiy ciarruqqifeen dd jianjd hao quk hao, rranhou yog qianjzzi jiaq z, zai jim choub d bbaijicj jiagsn li zhancq, zhanc dao ttogtaip syagqu. Liiushum d meeige zhimzi shag zhag z haaoxie yeczi, meiw pian yeczi liag biy, xiagr yi g zol koohaok h yi g youl koohaok, na taib xiixiao l, kevshi tamen y yao xib mot xib zhot dd zhanc syagqu. Tamen gianzhib s zai ciixiuyh, bugoz s xiuyh zai ttogtaip shag erw bushi xiuyh zai duanyzi shag, yog d s ttogsiy erw bushi sixiany, rrogxiany. Tamen neg ziiyouw dd zai ttogtaip shag zhanc cheg shanshui, huaniao, rrenwut drogzhogc ttuhuay, dagran y neg aanzhaoh meeisyujia d syejiik ttuyag gogzo. Fanvzheg tamen duiiyu ttogsiy haaoxiagr huaajia duiiyu bivxia d siantiao, kevyiw soiyii quqianzp, dauchul hheshiz. Meeisyujia h qiasiy gogren d hhezo, shirz gigtaiillan qiiwut tuicrenchuxin, bob der do fagmian rrenshir d aiihao.
Zhanc zai ttogtaip shag d ttuhuay qoanshi siantiao huay, errqiew yibanb s fany biy, mmeiyou shushulagvlagv zhiw yog shaoshuh gih biy d. Zye litou you daulix ke sho. Gigtaiillan yao tus shag seeliao, ttogsiy zhanc zai syagmian, tus seeliao jiu you l ziexianlj. Piiru leutiao shag d meiw pian yeczi youw liag tiao ttogsiy gouucheg, lioy seeliao jiu kevyiw tiant zai liag tiao ttogsiy zhogjian, buzyiyu yiis chulai. Qqicih, gigtaiillan neiili s ttogtaip, biaaomian s tus shag d seeliao, ttogtaip h seeliao, ppegzhagp lioh bu xiagtog. Yaushi seeliao d miaanjic zhanq der kuanb, shaoh goz yivhou legvque d srihouh jiu hui liej. Hhaiyou, yi jianw qqiwut d biaaomian yao jiggoz gih daol davmot d sxouxuy, davmot d srihouh zroliq zhug, rrogyiid shirz seeliao bolo. Sianzai zai biaaomian zhanc shag fany biy d ttogsiy ttuhuay, srijiisyag ziushi ba biaaomian fencheg wwushuh hiaokuait, hiaokuait miaanjic xiao, wwulun reezyaglegvso dou bivjiaow xiiweib, youh bivjiaow jindeki waiiliq, yinerw jiu buzyiyyu pooliej, bolo. Togchagw tan wwenyiic you yi juk hua, jiaok neiirog joedig xxigshim. Zanwmen zai zyeer tauyog yixia, s zyizo fagfas h wuulix joedig l gigtaiillan qiasiy d xxigshim. Zanwmen kaanjianp yoouxie gigtaiillan syagmian d ttu’aanhuaa, zai ttu’aanhuaa yiwwai, hooshi hhogdi, hooshi llandi, driyao zhanq d miaanjic xiagdag kuanb, naali jiu qiant gih tiao quk cheg ttu’anm xigb d ttogsiy. Weiisrenme yi se zhogjian hhaiyao qiant ttogsiy ne? Wwufeiw shirz jiaow kuanb d biaaomian fencheg hiaokuait baale.
Zhanc man l ttogsiy d ttogtaip s yi jianw zrider jigqib d dogxil. Qiew busho ziizai huay zenvme shegdog meeimiaor, ttu’aanhuaa zenvme gogzhegd xiizhizd, dan hiagxiag naame do miimiimmamma d ttogsiy mmeiyou yi tiao bushi zhuanxin yizhix zhanc syagqu d, zhanc syagqu yivqian hhaidei feiijinb xinsixx ba taw quk cheg zui syidag d bivhuay, na s dome da d gogfur! Yi g erh chiz ban gao d huapigt, qiasiy jiu yao huac si wuh shihg g gogm. Zanwmen d sxougogyii pin wagvwagz feij da gogfur, ciixiuyh, keesiy, siagyap diaokej, qoandou zai xiimib shag xianh nnegnaid. Qiasiy gen zyexie gogzo bi kilai, kevyiw sho buxiagm syagxia, baanjinbaliiag.
Gagcai sho ttogsiy s zhancq l bbaijicj jiagsn zhanc zai ttogtaip shag d, bbaijicj jiagsn suiran choub, que jigbuzyu shaoh, yog hoh yi shaoh jiu cheg l huih, ttogsiy jiu qoandou lo sialai l, sovyiw hhaidei hanhj. Xianb zai zhans man l ttogsiy d ttogtaip shag penshui, rranhou nad ynfenw, ttogfenw, ppegshat san zhogc dogxil baanhodn, junyunb dd shaic zai syagbian, fagd dao hoh li yi shaoh, bbaijicj cheg l huih, ttogsiy jiu llaolaom dd hanhj zai ttogtaip shag l.
Soihou ziushi fagd dao xics leusuanh li zhuhs yixia, zaiw yog qigshui xis. Xis goz yivhou, biaaomian d yagvhuaawuu h qqita zag dogxil dei quudiao l, tus shag d seeliao cai kevyiw gintiet z hhogtogj, zyicregpinv cai kevyiw jieshib.
Yyushi lunj dao tus seeliao d gogzo l, tamen guanq zyege gogzo jiaok dian lanc. Tuy shag d seeliao you haaoxie zhogc, bu drishi yi zhogc lanc seeliao, weiisrenme dan jiauzod dian lanc ne? Yoanlai zyezhogc zyizo fagfas kaitou d srihouh do yog lanc seeliao, dagshih jiaok dian lanc, ziuci jiaok kai l (women Suzhoul guanq ynqim shag tus seeliao jiaok falanc, daagaiw s ttogyag d livyouw). Zyezhogc zyipin cog Migh Chao Jigh Taibr neanjian sriwuh syijiiy zhogyec kaishiry leuxig, yin’erw zog mig jiaok gigtaiillan.
Yog d seeliao ziushi zhij yyanse bolit d yoanliao, gen tus zai cciqim biaaomian d youuliao xiaglei. Women zai zoochagt li kaanjianp d s yi kuaiikuait bu dregqibz d yiigpian, cog Shandogl Bboshan yunz lai d. Zye litou jiben zyiliao s ppegshat, xiaoshit h jianty, yin so hankk d jinshup kuaagzhitb butog, yyanse y jiu gew yiib, daagaiw hankk tie d zo heese, hankk youj d zo hoagse, hankk gejj d zo lioose, hankk xinjj d zo bbaise, hankk togj d zo llanse, hankk jinj hankk xity d zo hhogse …
Tamen ba naaxie yiigpian fagd zai tiiejiut li daaosuit yant xib, shaic cheg xiimo yiigyog. Xiimo litou bumiand chanhe z tiiejiut shag mot sialai d tiiexiet, tamen liiyog xitiiesri crudiao taw. Yaushi xik der bu ganjigs, ziuhui yigvxiagk zyicregpinv d guagcaiy. Kaanlai yyanmot seeliao d fagfas dei giagqiud gaailiagb.
Geezhogc seeliao d xiimo dou chegt zai dietzi li, hodn z shui, xiagr huaajia d huay zho shag yiyag, wuvyyanliuusee d dietzi yi daaduit. Dian lanc gogren yog wa erp shiwde jiahor yaos z seeliao, tiant dao ttogsiy jiel cheg d geezhogc xxigshim d xiao gemzi li. Daagaiw s shuhc jim l d yoanguw, buyog kan srenme ttuyag, ziiran zhidaol navge gemzi li gai tiant navzhogc seeliao. Shis d seeliao tiant zai gemzi li, bi ttogsiy gao yixie. Dregge biaaomian teanman l, deg taw ganzaoh yivhou, jiu nad qu shaoh. Yi shaoh jiu dib l siaqu, yyushi zaiw tiant, yoanlai hhogse d diifag hhaishi tiant hog seeliao, yoanlai lioose d diifag hhaishi tiant lioy seeliao. Yao tiant dao dih san huiz, shaoh goz yivhou, seeliao cai gen ttogsiy cyabudo gaodib.
Sianzai gai sho shaoh d gogzo l. Tus seeliao d gogzo jiiran jiaok dian lanc, buyog sho, shaoh d gogzo dagran jiaok shaoh lanc. Yi g shaoh der tigd wagh d luhzi, rranliao yog meih, llutagpx bivjiaow shenb, zhouweil buzyiyyu pegt z deg z shaoh d ttogtaip. Shaoh lanc gogren ba tus hao seeliao d ttogtaip fagd zai tie jiamzi shag, nad z tie jiamzi d wanq bigm, hiaoxin dd ba taw sog dao llutagpx li qu. Dyiyao gih fenzhogj gogfur, ttiki tie jiamzi lai, jiu kaanjianp ttogtaip qoanti toghog, hog der faliagh, xiagr shaoh der zheg wagh d meih. Kevshi buda gogfur hhogliagh jiu tui l, tus shag d seeliao zianjians hianchu tawde benvse, hog s hog lioy s lioy d.
Tus l san huiz shaoh l san huiz yivhou, ziushi davmot d gogzo l. Xianb yog jingagshasri shvimot, muudiw zai shirz cregpin d biaaomian ppigzhegd. Sovweikc ppigzhegd, yi s ttogsiy gen tus shag d seeliao yiyag gaodib, erh s seeliao benvshen y buxu you yidian’er gaogao wawas. Mot goz yivhou youh shaoh yihuiz, zaiw yog mmodaosri shvimot. Zuiihou yog duaanmum tant shvimot, muudiw zai shirz cregpin d biaaomian guagrun. Duaanmum muuzhitb yonjigs, yog tawde tant lai shvimot, cregpin d biaaomian bu ki sihaoy wwenlu, yueq mot yueq xianh der xianmigh guaghuas. Pag d muutant dou bucheg.
Duaanmum tant mot goz, kan lai jigyigtj caanlanh, mmeiyou yidian’er quehanxy, cheg yi jianw jigzyipinv l, kevshi qoanbul gogzo hai mei wanb, hhaidei duujinj. Jinj dujj zai qoanbul ttogsiy shag, fagfas yog diaandujj. Dujj l jinj, ttogsiy jiu buhui shegxiuj l.
Qoanbul gogzo s sxougogm, driyou daiz davmot d cregpin tao zai zhuaanlunj shag, zhuaanlunj youw mavdaz daiidog d ppidai zhuaandog, suaanshi jied yidian’er jixiem liq. Kevshi nad z zhancq shui d muutant, mmodaosri aid z zhuaandog d cregpin, gen taw mmoca, hhaidei kaod davmot gogren d liag zhiw shou. Ki guac legm d huapigt jiu buneg tao zai zhuaanlunj shag davmot, yinwei biaaomian you gao you dib, was siaqu d diifag mot bu zhaow. Na chuny yog sxougogm davmot buke.
景泰蓝的制作 叶圣陶
一天下午，我们去参观北京市手工业公司实验工厂。粗略地看了景泰蓝的制作过程。景泰蓝是多数人喜爱的手工艺品，现在把它的制作过程说一下。
景泰蓝拿红铜做胎，为的红铜富于延展性，容易把它打成预先设计的形式，要接合的地方又容易接合。一个圆盘子是一张红铜片打成的，把红铜片放在铁砧上尽打尽打，盘底就洼了下去。一个比较大的花瓶的胎分作几截，大概瓶口，瓶颈的部分一截，瓶腹鼓出的部分一截，瓶腹以下又是一截。每一截原来都是一张红铜片。把红铜片圈起来，两边重叠，用铁椎尽打，两边就接合起来了。要圆筒的哪一部分扩大，就打哪一部分，直到符合设计的意图为止。于是让三截接合起来，成为整个的花瓶。瓶底可以焊上去，也可以把瓶腹以下的一截打成盘子的形状，那就有了底，不用另外焊了。瓶底下面的座子，瓶口上的宽边，全是焊上去的。至于方形或是长方形的东西，像果盒、烟卷盒之类，盒身和盖子都用一张红铜片折成，只要把该接合的转角接合一下就是，也不用细说了。
制胎的工作其实就是铜器作的工作，各处城市大都有这种铜器作，重庆还有一条街叫打铜街。不过铜器作打成一件器物就完事，在景泰蓝的作场里，这只是个开头，还有好多繁复的工作在后头呢。
第二步工作叫掐丝，就是拿扁铜丝（横断面是长方形的）粘在铜胎表面上。这是一种非常精细的工作。掐丝工人心里有谱，不用在铜胎上打稿，就能自由自在地粘成图画。譬如粘一棵柳树吧，干和枝的每条线条该多长，该怎么弯曲，他们能把铜丝恰如其分地剪好曲好，然后用钳子夹着，在极稠的白芨浆里蘸，粘到铜胎上去。柳树的每个枝子上长着好些叶子，每片叶子两笔，像一个左括号和一个右括号，那太细小了，可是他们也要细磨细琢地粘上去。他们简直是在刺绣，不过是绣在铜胎上而不是绣在缎子上，用的是铜丝而不是丝线、绒线。 他们能自由地在铜胎上粘成山水、花鸟、人物种种图画，当然也能按照美术家的设计图样工作。反正他们对于铜丝好像画家对于笔下的线条，可以随意驱遣，到处合适。美术家和掐丝工人的合作，使景泰蓝器物推陈出新，博得多方面人士的爱好。
粘在铜胎上的图画全是线条画，而且一般是繁笔，没有疏疏朗朗只用少数几笔的。这里头有道理可说。景泰蓝要涂上色料，铜丝粘在上面，涂色料就有了界限。譬如柳条上的每片叶子由两条铜丝构成，绿色料就可以填在两条铜丝中间，不至于溢出来。其次，景泰蓝内里是铜胎，表面是涂上的色料，铜胎和色料，膨胀率不相同。要是色料的面积占得宽，烧过以后冷却的时候就会裂。还有，一件器物的表面要经过几道打磨的手续，打磨的时候着力重，容易使色料剥落。现在在表面粘上繁笔的铜丝图画，实际上就是把表面分成无数小块小块面积小，无论热胀冷缩都比较细微，又比较禁得起外力，因而就不至于破裂、剥落。通常谈文艺有一句话，叫内容决定形式。咱们在这儿套用一下，是制作方法和物理决定了景泰蓝掐丝的形式。咱们看见有些景泰蓝上面的图案画，在图案画以外，或是红地，或是蓝地，只要占的面积相当宽，那里就嵌几条曲成图案形的铜丝。为什么一色中间还要嵌铜丝呢？无非使较宽的表面分成小块罢了。
粘满了铜丝的铜胎是一件值得惊奇的东西。且不说自在画怎么生动美妙，图案画怎么工整细致，单想想那么多密密麻麻的铜丝没有一条不是专心一志粘上去的，粘上去以前还得费尽心思把它曲成最适当的笔画，那是多么大的工夫！一个二尺半高的花瓶，掐丝就要花四五十个工。咱们的手工艺品往往费大工夫，刺绣，刻丝，象牙雕刻，全都在细密上显能耐。掐丝跟这些工作比起来，可以说不相上下，半斤八两。
刚才说铜丝是蘸了白芨浆粘在铜胎上的，白芨浆虽然稠，却经不住烧，用火一烧就成了灰，铜丝就全都落下来了，所以还得焊。现在沾满了铜丝的铜胎上喷水，然后拿银粉、铜粉、硼砂三种东西拌和，均匀地筛在上边，放到火里一烧，白芨成了灰，铜丝就牢牢地焊在铜胎上了。
随后就是放到稀硫酸里煮一下，再用清水洗。洗过以后，表面的氧化物和其他脏东西得去掉了，涂上的色料才可以紧贴着红铜，制成品才可以结实。
于是轮到涂色料的工作了，他们管这个工作叫点蓝。图上的色料有好些种，不只是一种蓝色料，为什么单叫做点蓝呢？原来这种制作方法开头的时候多用蓝色料，当时叫点蓝，就此叫开了（我们苏州管银器上涂色料叫发蓝，大概是同样的理由）。这种制品从明朝景泰年间十五世纪中叶开始流行，因而总名叫景泰蓝。
用的色料就是制颜色玻璃的原料，跟涂在瓷器表面的釉料相类。我们在作场里看见的是一块块不整齐的硬片，从山东博山运来的。这里头基本质料是硼砂、硝石和碱，因所含的金属矿质不同，颜色也就各异，大概含铁的作褐色，含铀的作黄色，含铬的作绿色，含锌的作白色，含铜的作蓝色，含金含硒的作红色……
他们把那些硬片放在铁臼里捣碎研细，筛成细末应用。细末里头不免搀和着铁臼上磨下来的铁屑，他们利用吸铁石除掉它。要是吸得不干净，就会影响制成品的光彩。看来研磨色料的方法得讲求改良。
各种色料的细末都盛在碟子里，和着水，像画家的画桌上一样，五颜六色的碟子一大堆。点蓝工人用挖耳似的家伙舀着色料，填到铜丝界成的各种形式的小格子里。大概是熟极了的缘故，不用看什么图样，自然知道哪个格子里该填哪种色料。湿的色料填在格子里，比铜丝高一些。整个表面填满了，等它干燥以后，就拿去烧。一烧就低了下去，于是再填，原来红色的地方还是填红色料，原来绿色的地方还是填绿色料。要填到第三回，烧过以后，色料才跟铜丝差不多高低。
现在该说烧的工作了。涂色料的工作既然叫点蓝，不用说，烧的工作当然叫烧蓝。一个烧得挺旺的炉子，燃料用煤，炉膛比较深，周围不至于碰着等着烧的铜胎。烧蓝工人把涂好色料的铜胎放在铁架子上，拿着铁架子的弯柄，小心地把它送到炉膛里去。只要几分钟工夫，提起铁架子来，就看见铜胎全体通红，红得发亮，像烧得正旺的煤。可是不大工夫红亮就退了，涂上的色料渐渐显出它的本色，红是红绿是绿的。
涂了三回烧了三回以后，就是打磨的工作了。先用金刚砂石水磨，目的在使成品的表面平整。所谓平整，一是铜丝跟涂上的色料一样高低，二是色料本身也不许有一点儿高高洼洼。磨过以后又烧一回，再用磨刀石水磨。最后用椴木炭水磨，目的在使成品的表面光润。椴木木质匀净，用它的炭来水磨，成品的表面不起丝毫纹路，越磨越显得鲜明光滑。旁的木炭都不成。
椴木炭磨过，看来晶莹灿烂，没有一点儿缺憾，成一件精制品了，可是全部工作还没完，还得镀金。金镀在全部铜丝上，方法用电镀。镀了金，铜丝就不会生锈了。
全部工作是手工，只有待打磨的成品套在转轮上，转轮由马达带动的皮带转动，算是借一点儿机械力。可是拿着蘸水的木炭、磨刀石挨着转动的成品，跟它摩擦，还得靠打磨工人的两只手。起瓜楞的花瓶就不能套在转轮上打磨，因为表面有高有低，洼下去的地方磨不着。那非纯用手工打磨不可。
